I. THỰC TRẠNG MẤT CÂN BẰNG GIỚI TÍNH KHI SINH 

Mặc dù từng bước được khống chế nhưng tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) trên địa bàn huyện Quảng Điền nói chung và xã Quảng Thái nói riêng vẫn đang ở mức cao và giảm chậm. Tỷ số giới tính khi sinh toàn huyện còn ở mức mất cân đối rất cao (năm 2019: 118 bé trai/100 bé gái; năm 2020: 119,4 bé trai/100 bé gái), ở toàn xã (năm 2019: 118 bé trai/100 bé gái; năm 2020: 137 bé trai/100 bé gái). Nguyên nhân MCBGTKS được chỉ ra vẫn là sự ưa thích sinh con trai trong bối cảnh giảm sinh, cũng như đánh giá thấp giá trị của nữ giới. Việc tiếp cận các dịch vụ y tế dễ dàng hơn trong lựa chọn giới tính thai nhi, chẩn đoán giới tính thai nhi dẫn tới nạo phá thai vì lý do lựa chọn giới tính.

Việc lựa chọn giới tính trước sinh phản ánh tình trạng bất bình đẳng giới sâu sắc. Việc gia tăng tỷ số giới tính khi sinh (TSGTKS) không những không cải thiện được vị thế của người phụ nữ mà thậm chí còn làm gia tăng thêm sự bất bình đẳng giới như: nhiều phụ nữ phải kết hôn sớm hơn, tỷ lệ ly hôn và tái hôn của phụ nữ sẽ tăng cao, tình trạng bạo hành giới, mua dâm, mua bán phụ nữ, trẻ em gái sẽ gia tăng,... Vì thế TSGTKS được coi là một trong những chỉ báo quan trọng để đánh giá mức độ bình đẳng giới. Hiện tượng MCBGTKS sẽ liên quan tới quá trình hình thành và cấu trúc gia đình, đặc biệt là hệ thống hôn nhân.

Vì vậy, nỗ lực ngay từ bây giờ nhằm đưa TSGTKS về mức cân bằng tự nhiên là đảm bảo tương lai cho thế hệ trẻ, bảo đảm sự phát triển bền vững của huyện nhà mai sau. Những xu hướng biến động của TSGTKS nói trên cho thấy những thách thức to lớn trong việc đưa tỉ số này xuống 109 bé trai/100 bé gái sinh ra sống vào năm 2025 và xuống 108 bé trai/100 bé gái sinh ra sống như mục tiêu của Kế hoạch hành động giai đoạn 2020-2025 của xã Quảng Thái thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030. 

 

II. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Triển khai có hiệu quả các nội dung, nhiệm vụ Kế hoạch hành động giai đoạn 2020-2025 của xã Quảng Thái thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030.

- Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc kiểm soát MCBGTKS, thực hiện bình đẳng giới, nâng cao vị thế của phụ nữ và trẻ em gái, phát huy hơn nữa sự tham gia của nam giới. 

- Tăng cường sự tham gia, phối hợp đồng bộ, trách nhiệm của các cấp, các ngành, toàn xã hội  đối với việc thực hiện kiểm soát MCBGTKS.

2. Mục tiêu

a) Mục tiêu tổng quát

Từng bước khống chế và giảm tốc độ gia tăng TSGTKS (số trẻ trai/100 trẻ gái) tiến tới đưa tỷ số này trở lại mức tự nhiên, góp phần thực hiện thành công mục tiêu ổn định cơ cấu dân số, thúc đẩy bình đẳng giới, ổn định xã hội.

b) Mục tiêu cụ thể

- Khống chế tốc độ gia tăng TSGTKS, phấn đấu đến năm 2025 TSGTKS của tỉnh dưới mức 109 bé trai/100 bé gái.

- Giảm tốc độ gia tăng TSGTKS, tạo cơ sở thuận lợi để đưa tỷ số này đạt khoảng 108 bé trai/100 bé gái năm 2030, để đưa TSGTKS về mức cân bằng tự nhiên.

c) Các chỉ tiêu đến năm 2025

- 85% các cặp vợ chồng, nam, nữ trong độ tuổi sinh đẻ, ông bà, cha mẹ được cung cấp thông tin và hiểu được thực trạng, nguyên nhân, hậu quả của MCBGTKS; 80% các cặp vợ chồng cam kết không lựa chọn giới tính thai nhi.

- 95% cán bộ và nhân viên y tế, cơ sở y tế cung cấp các dịch vụ liên quan đến lựa chọn giới tính thai nhi hiểu và thực hiện đúng các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi.

- 95% các cơ sở giáo dục từ cấp Trung học cơ sở trở lên tiếp tục thực hiện việc giáo dục giới tính, bình đẳng giới, kiểm soát MCBGTKS thông qua các hoạt động sinh hoạt ngoại khóa và hoạt động giáo dục trong chương trình giáo dục phổ thông. 

- 95% các cơ quan truyền thông đại chúng thường xuyên tuyên truyền về thực trạng, nguyên nhân, hậu quả của MCBGTKS, giá trị của trẻ em gái, vị thế của phụ nữ, bình đẳng giới.

- 90% vị thành niên/thanh niên, nam, nữ sắp kết hôn được cung cấp đầy đủ kiến thức về các hành vi vi phạm pháp luật về việc lựa chọn giới tính thai nhi; 90% trong số đó hiểu biết đầy đủ các hành vi vi phạm pháp luật về lựa chọn giới tính thai nhi.

 

 

 

3. Yêu cầu

- Các hoạt động thực hiện nội dung, nhiệm vụ của kế hoạch phải bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước về dân số và phát triển nói chung và kiểm soát MCBGTKS.

- Tăng cường các hoạt động tuyên truyền, cung cấp thông tin, phổ biến pháp luật, truyền thông, vận động, tư vấn, can thiệp, hỗ trợ... nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi.

- Các hoạt động truyền thông, cung cấp thông tin, phổ biến pháp luật... phải lồng ghép trong các hoạt động phối hợp với các cơ quan, đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội, các mô hình đề án khác có liên quan để đảm bảo tính hiệu quả, tránh chồng chéo, lãng phí.

III. PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN

1. Phạm vi, địa bàn thực hiện: Trên địa bàn toàn xã. 

2. Đối tượng

- Cấp ủy Đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể từ xã đến thôn.

- Các tổ chức, những người cung cấp dịch vụ liên quan đến chẩn đoán, lựa chọn giới tính thai nhi.

- Các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, VTN/TN và toàn xã hội.

3. Thời gian thực hiện kế hoạch: Từ năm 2021-2025.

IV. CÁC HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ VÀ TIẾN ĐỘ THỰC HIỆN KẾ HOẠCH

1. Tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với công tác kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh

a)  Phối hợp với Phòng DS-KHHGĐ, TTYT huyện Quảng Điền tổ chức Hội nghị cung cấp thông tin, nói chuyện chuyên đề về dân số và phát triển; Lồng ghép truyền thông về MCBGTKS vào các hoạt động văn hóa xã hội khác tại các địa bàn thôn.

- Các hoạt động chủ yếu

Cung cấp thông tin cho các nhóm đối tượng trên toàn địa bàn xã biết được nội dung về giới, bình đẳng giới và kiểm soát MCBGTKS theo nhiều hình thức như tổ chức phát thanh tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh cấp xã.

Tổ chức các hội nghị cung cấp thông tin, nói chuyện chuyên đề tại cộng đồng; lồng ghép tuyên truyền nhân các sự kiện văn hóa xã hội tại địa phương.

- Phương thức thực hiện 

Ban Chỉ đạo công tác DS - KHHGĐ cấp xã chỉ đạo Trạm Y tế thực hiện; hướng dẫn công tác truyền thông, vận động tại địa bàn.

Tăng cường công tác tuyên truyền trên hệ thống đài truyền thanh xã nội dung về giảm thiểu tình trạng MCBGTKS và các vấn đề liên quan.

Phối hợp lồng ghép truyền thông về MCBGTKS vào các hoạt động văn hóa xã hội tại các thôn nhân ngày hội Đại đoàn kết toàn dân (18/11 hằng năm).

- Thời gian thực hiện: Thực hiện thường xuyên, định kỳ hàng tháng, quý; qua tổ chức các sự kiện trong năm tại các các thời kỳ trọng điểm.

b) Phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể các cấp đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả tuyên truyền về kiểm soát MCBGTKS.

- Các hoạt động chủ yếu

Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ chủ chốt, đoàn viên, hội viên của các ban, ngành, đoàn thể về các nội dung về giới, bình đẳng giới và kiểm soát MCBGTKS. 

Tăng cường sự tham gia đồng bộ, tích cực, trách nhiệm của các cấp, các ngành, đồng thời đẩy mạnh các hoạt động truyền thông giáo dục để kiểm soát MCBGTKS.

c) Lồng ghép nội dung kiểm soát MCBGTKS và nâng cao vị thế trẻ em gái cho học sinh 

- Các hoạt động chủ yếu

Phối hợp với Phòng DS-KHHGĐ huyện cung cấp kiến thức và kỹ năng nhằm thay đổi hành vi về giới, bình đẳng giới, về mất cân bằng giới tính khi sinh, nâng cao vị thế trẻ em gái cho các học sinh tại trường Trung học cơ sở trên địa bàn xã.

Đối tượng: Học sinh tại trường Trung học cơ sở Lê Xuân.

- Phương thức thực hiện: Trung tâm Y tế huyện phối hợp với trường Trung học cơ sở để thực hiện các hoạt động tuyên truyền.

- Thời gian thực hiện: Thực hiện thường xuyên trong các năm học.

d) Tổ chức các sự kiện như diễn đàn, hội thi  tuyên truyền về giới, bình đẳng giới và kiểm soát MCBGTKS.

- Các hoạt động chủ yếu

Thực hiện các diễn đàn truyền thông nhằm tác động đến việc thay đổi các chuẩn mực xã hội về việc việc ưa thích con trai hơn con gái; nâng cao vị thế của phụ nữ và trẻ em gái, tạo dư luận xã hội ủng hộ việc thực hiện bình đẳng giới và kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh tại địa phương. 

Tổ chức Hội thi tìm hiểu về kiểm soát MCBGTKS nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về thực hiện hoạt động kiểm soát MCBGTKS tại cơ sở của đội ngũ cộng tác viên dân số - y tế và các đoàn thể liên quan.

- Phương thức thực hiện 

Trạm Y tế phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức các diễn đàn truyền thông về kiểm soát MCBGTKS nhân Ngày Quốc tế Trẻ em gái (11/10).

- Thời gian thực hiện: Thực hiện thường xuyên thông qua tổ chức các sự kiện trong năm.

2. Duy trì và mở rộng các mô hình truyền thông

a) Các hoạt động chủ yếu

- Huy động hội viên, đoàn viên và các chức sắc tôn giáo, những người có uy tín trong cộng đồng cùng chung tay tuyên truyền, can thiệp giảm thiểu MCBGTKS, nâng cao vị thế của trẻ em gái. 

- Huy động sự tham gia của nam giới vì bình đẳng giới thông qua các mô hình truyền thông phù hợp.

- Đối tượng: Phối hợp với Ủy ban MTTQVN xã, Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân tổ chức các mô hình truyền thông cho các nhóm đối tượng. Cụ thể:

+ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã xây dựng mô hình gia đình đồng bào các tôn giáo tham gia khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.

+ Hội Liên hiệp Phụ nữ với mô hình Câu lạc bộ Phụ nữ không sinh con thứ 3 trở lên và nâng cao vị thế trẻ em gái. 

+ Hội Nông dân với mô hình Câu lạc bộ nam nông dân không sinh con thứ 3 trở lên và thực hiện bình đẳng giới. 

b) Phương thức thực hiện: Trạm Y tế phối hợp với các ban, ngành liên quan và Ban Chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ cấp xã xây dựng, thử nghiệm mô hình, theo dõi, đôn đốc hoạt động các mô hình tại cơ sở.

c) Thời gian thực hiện: Triển khai theo hướng dẫn của Trung tâm y tế.

3. Các hoạt động hội nghị, hội thảo về MCBGTKS

a)  Tổ chức Hội nghị biểu dương các “Gia đình sinh con một bề là gái không sinh con thứ ba trở lên” ở cấp xã.

- Các hoạt động chủ yếu

Nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về giới, bình đẳng giới, nâng cao vị thế của trẻ em gái góp phần làm giảm MCBGTKS. 

Biểu dương các gia đình thực hiện tốt chính sách DS-KHHGĐ.

Đối tượng: Các cặp vợ chồng đã có 2 con gái, không sinh con thứ ba trở lên tại các thôn trên địa bàn.

- Phương thức thực hiện: Trạm Y tế xã phối hợp với Hội Liên hiệp Phụ nữ và các đơn vị liên quan tổ chức Hội nghị. Ban chỉ đạo công tác DS-KHHGĐ cấp xã lựa chọn các gia đình tiêu biểu tham dự.

- Thời gian thực hiện 

Hội thảo về MCBGTKS được tiến hành hàng năm.

Hàng năm tổ chức Hội nghị chia sẻ kinh nghiệm phát triển kinh tế cho các gia đình sinh con 1 bề là gái không sinh con thứ ba trở lên, biểu dương trẻ em gái trong các gia đình sinh 2 con là gái chăm ngoan học giỏi ở các cấp.

Hội nghị triển khai giai đoạn 2 vào quý 1-2 năm 2022.

Hội nghị sơ kết vào cuối năm 2023, tổng kết kế hoạch thực hiện Đề án vào cuối năm 2025.

b) Tham gia các hội nghị, hội thảo, tập huấn của cấp trên

- Các hoạt động chủ yếu

Tổng kết rút kinh nghiệm các hoạt động của kế hoạch, tiếp thu những định hướng về vấn đề MCBGTKS trong tình hình mới để triển khai tại địa phương.  

- Phương thức thực hiện

Trạm y tế tham dự các hội nghị, hội thảo, tập huấn do cấp trên tổ chức. 

Tổ chức hội nghị tổng kết 5 năm đánh giá kết quả, những tồn tại, khó khăn, giải pháp khắc phục và đề xuất kiến nghị.

- Thời gian thực hiện: Triển khai theo hướng dẫn của Trung tâm y tế.

3. Nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật về cấm các hình thức lựa chọn giới tính thai nhi

a) Các hoạt động chủ yếu

- Tổ chức hướng dẫn, phổ biến, giám sát, giáo dục pháp luật của Nhà nước và quy chế, quy định về bình đẳng giới và nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi cho nhân viên y tế, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, thành viên các tổ chức xã hội nghề nghiệp trong toàn huyện.

- Lồng ghép đưa nội dung về kiểm soát MCBGTKS vào nội dung hương ước, quy ước xây dựng  thôn, tổ dân phố văn hoá.

- Tổ chức cho các cơ sở y tế, cá nhân cung cấp dịch vụ y tế cam kết không lựa chọn giới tính thai nhi và tham gia tuyên truyền về kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh. (Nếu có).

b) Phương thức thực hiện: Trung tâm Y tế chủ trì, Trạm y tế phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức thực hiện. (Nếu có).

c) Thời gian thực hiện: Hàng năm tổ chức ký cam kết, hướng dẫn, phổ biến, giáo dục pháp luật của Nhà nước về bình đẳng giới, các nội dung nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. (Nếu có).

4. Các hoạt động quản lý, giám sát

a) Các hoạt động chủ yếu

- Định kỳ giám sát, kiểm tra tiến độ, kết quả thực hiện Kế hoạch theo quý, năm và giai đoạn.

b) Phương thức thực hiện

- Trung tâm Y tế chủ trì, Trạm y tế phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan hướng dẫn, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các thôn triển khai thực hiện.

c) Thời gian thực hiện: Theo định kỳ và đột xuất.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

- Căn cứ tình hình thực tế của địa phương và nội dung của kế hoạch để triển khai thực hiện; chủ động bố trí ngân sách, lồng ghép kinh phí các chương trình, đề án, dự án có liên quan trên địa bàn để đảm bảo thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ trong hoạt động kiểm soát MCBGTKS trên địa bàn xã.

- Phối hợp với Trung tâm Y tế chỉ đạo Trạm Y tế và các ban, ngành, đoàn thể tại địa phương tổ chức triển khai có hiệu quả các nội dung kế hoạch.

Trên đây là Kế hoạch thực hiện Đề án MCBGTKS giai đoạn 2021-2025 của xã Quảng Thái, UBND xã yêu cầu các cơ quan, ban ngành liên quan, tổ chức triển khai thực hiện./.