I. Mục tiêu
1. Mục tiêu chung
Kiểm soát, chủ động giám sát, phát hiện sớm, cảnh báo, khống chế không để bệnh cúm gia cầm lây lan trên diện rộng và có giải pháp phòng, chống; tạo điều kiện cho việc xây dựng cơ sở chăn nuôi gia cầm an toàn dịch bệnh; góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực của bệnh cúm gia cầm đối với sức khỏe cộng đồng và các hoạt động thương mại của huyện Quảng Điền.
2. Mục tiêu cụ thể
- Ngăn chặn không để các chủng vi rút cúm gia cầm xâm nhiễm và lây lan vào địa bàn. Tổ chức kiểm soát tốt dịch bệnh, chủ động giám sát, phát hiện sớm, xử lý kịp thời ổ dịch (nếu có) và không để dịch bệnh lây lan diện rộng.
- 100% các ổ dịch cúm gia cầm được phát hiện và báo cáo.
- Tổ chức tiêm phòng vắc xin đạt tỷ lệ tối thiểu 80% các đàn gia cầm thuộc diện tiêm. Xây dựng thành công các cơ sở an toàn dịch bệnh đáp ứng yêu cầu sản xuất, tiêu thụ gia cầm, sản phẩm gia cầm.
- Góp phần giảm thiểu hoặc không để phát sinh các ca bệnh cúm gia cầm ở người do nhiễm các chủng vi rút cúm nguy hiểm (H5 và H7).
- Nâng cao nhận thức cho cán bộ, người dân trong phòng, chống bệnh cúm gia cầm.
II. Nhiệm vụ
- Chủ động giám sát dịch bệnh để kịp thời phát hiện, cảnh báo sớm và xử lý triệt để ổ dịch ngay từ khi mới phát hiện, không để lây lan diện rộng; xác định chính xác chủng loại vi rút cúm lưu hành để có cơ sở lựa chọn chủng loại vắc xin phù hợp cho công tác phòng bệnh cúm gia cầm.
- Xử lý ổ dịch cúm gia cầm theo quy định của Luật Thú y và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật.
- Tiêm vắc xin phòng bệnh cho đàn gia cầm thuộc diện tiêm phòng; tiêm phòng bao vây khi xuất hiện dịch bệnh cúm gia cầm.
- Tổ chức quản lý và kiểm soát chặt chẽ việc vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm ra vào địa bàn huyện; kiểm soát ấp nở gia cầm, kiểm soát giết mổ, kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm bảo đảm an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh.
- Tập trung chỉ đạo công tác xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh cúm gia cầm để phục vụ sản xuất, tiêu dùng.
- Tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi; vận động người dân tự giác báo cáo khi phát hiện gia cầm bị bệnh, gia cầm nghi mắc bệnh cúm gia cầm, giảm thiểu các hành vi làm phát sinh và lây lan dịch bệnh.
- Thực hiện vệ sinh, tiêu độc, khử trùng để tiêu diệt tác nhân gây bệnh trong môi trường chăn nuôi.
- Đẩy mạnh các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi và các biện pháp chủ động phòng bệnh.
III. Các nội dung chính của kế hoạch
1. Giám sát dịch bệnh
a) Giám sát bị động
- Tổ chức giám sát, phát hiện bệnh tới từng trại chăn nuôi, từng thôn; yêu cầu chủ trang trại cam kết báo cáo khi nghi ngờ dịch cúm gia cầm xảy ra nhằm phát hiện sớm, khống chế kịp thời khi dịch còn trong diện hẹp.
- Tất cả đàn gia cầm nuôi có biểu hiện nghi ngờ cúm gia cầm phải gửi bệnh phẩm tới phòng thí nghiệm chẩn đoán để xét nghiệm vi rút cúm gia cầm và chẩn đoán phân biệt.
- Kinh phí lấy mẫu, gửi mẫu, chẩn đoán xét nghiệm do nguồn ngân sách huyện đảm bảo.
b) Giám sát chủ động
- Giám sát lưu hành vi rút cúm gia cầm và giám sát sau tiêm phòng vắc xin tại vùng an toàn dịch bệnh, vùng đệm của cơ sở an toàn dịch bệnh.
- Ngân sách cấp tỉnh bảo đảm việc thực hiện hoạt động giám sát chủ động.
2. Xử lý ổ dịch
Thực hiện xử lý ổ dịch theo quy định của Luật Thú y và Thông tư số 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:
- Tiêu hủy nhanh đàn gia cầm, không để lay lan: đàn gia cầm phát hiện mắc bệnh, chết, có dấu hiệu mắc bệnh cúm gia cầm; đàn gia cầm nuôi thả rông xung quanh mà chưa được tiêm phòng vắc xin cúm và đã tiếp xúc với đàn gia cầm mắc bệnh hoặc tiếp xúc với đàn gia cầm có dấu hiệu mắc bệnh cúm gia cầm.
- Việc tiêu hủy gia cầm phải được thực hiện ngay khi có kết quả xét nghiệm dương tính vi rút cúm A/H5N1 hoặc vi rút cúm A/H5N6 hoặc chủng vi rút cúm có khả năng truyền lây bệnh và gây tử vong cho người hoặc được cơ quan quản lý chuyên ngành thú y cấp tỉnh kiểm tra, xác minh và kết luận mắc bệnh cúm gia cầm.
- Các ổ dịch xảy ra đầu tiên phải tiến hành điều tra, cách ly ổ dịch, thống kê đàn để có kế hoạch tiêm phòng khẩn cấp; kiểm soát vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm, phương tiện ra vào ổ dịch.
- Vệ sinh, tiêu độc chuồng trại bị dịch, khu vực chăn nuôi gia cầm trong vùng dịch.
- Tiêm vắc xin bao vây ổ dịch cho gia cầm trong phạm vi xã có dịch và các xã liền kề với xã có dịch, nếu có từ 02 xã trở lên thì tiêm phòng toàn huyện.
3. Tiêm vắc xin phòng bệnh
- Tiêm phòng mỗi năm 02 lần và tiêm bổ sung để tạo miễn dịch khép kín đối với đàn gia cầm.
- Chủ gia cầm tự chi trả kinh phí mua vắc xin tiêm phòng định kỳ cho đàn gia cầm.
- Ngân sách tỉnh, huyện bố trí kinh phí mua vắc xin tiêm phòng bao vây ổ dịch cúm gia cầm hoặc khi có bằng chứng vi rút cúm gia cầm lưu hành và có khả năng gây bệnh, lây lan.
4. Kiểm dịch vận chuyển động vật, sản phẩm động vật; quản lý, kiểm soát chợ buôn bán gia cầm sống
- Thực hiện việc kiểm soát, vận chuyển gia cầm, sản phẩm gia cầm ra khỏi địa bàn huyện, tỉnh theo quy định của Luật Thú y và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Thú y.
- Xử lý đúng quy định đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm các quy định về kiểm dịch vận chuyển động vật.
- Tổ chức công tác truyền thông về nguy cơ đối với sức khỏe cộng đồng, an toàn dịch bệnh, tác hại đối với nền kinh tế, ngành chăn nuôi,... do hoạt động buôn bán, vận chuyển lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm gây ra.
- Tổ chức quản lý tốt hoạt động kinh doanh gia cầm, sản phẩm gia cầm trên địa bàn; giám sát, hướng dẫn và tạo điều kiện cho hoạt động buôn bán gia cầm sống ở chợ Quảng Phước.
- Từng bước xây dựng hệ thống và cấp mã nhận dạng cho các trang trại chăn nuôi, tạo thuận lợi cho việc truy xuất nguồn gốc gia cầm, sản phẩm gia cầm.
5. Kiểm soát giết mổ gia cầm
- Thực hiện theo quy định tại Thông tư số 09/2016/TT-BNNPTNT ngày 01/6/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về kiểm soát giết mổ và kiểm tra vệ sinh thú y.
- Quy hoạch các cơ sở giết mổ gia cầm tập trung trên địa bàn, gắn sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm gia cầm theo chuỗi giá trị.
- Quy hoạch quầy bán sản phẩm gia cầm tại các chợ đảm bảo điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.
6. Kiểm soát ấp nở gia cầm
Thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành về quản lý chăn nuôi và ấp nở gia cầm.
7. Vệ sinh, tiêu độc, khử trùng
- Đối với các trang trại chăn nuôi quy mô công nghiệp: Hướng dẫn thực hiện tốt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, thực hành chăn nuôi tốt.
- Đối với các hộ chăn nuôi, các gia trại: Hướng dẫn thường xuyên thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh, phun thuốc sát trùng nhằm tiêu diệt các loại mầm bệnh, trong đó có vi rút cúm gia cầm.
- Định kỳ tổ chức vệ sinh, tiêu độc, khử trùng tại các khu vực chăn nuôi, các chợ, điểm buôn bán, giết mổ gia cầm và các sản phẩm của gia cầm bằng vôi bột hoặc hóa chất; thực hiện vệ sinh, khử trùng, tiêu độc sau mỗi buổi họp chợ, mỗi ca giết mổ gia cầm; vệ sinh, khử trùng, tiêu độc đối với người, phương tiện ra vào khu vực chăn nuôi theo đúng quy trình kỹ thuật chăn nuôi, vệ sinh phòng dịch.
- Thực hiện các đợt tiêu độc, khử trùng môi trường do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND tỉnh phát động (khoảng 2 đến 3 đợt/năm); ngoài ra, căn cứ tình hình thực tế, các địa phương chủ động triển khai thực hiện vệ sinh, tiêu độc, khử trùng để tiêu diệt tác nhân gây bệnh trong môi trường chăn nuôi.
8. Xây dựng vùng, cơ sở chăn nuôi an toàn bệnh cúm gia cầm
- Hàng năm, tổ chức hướng dẫn xây dựng vùng, cơ sở sản xuất các sản phẩm chăn nuôi gia cầm đạt tiêu chuẩn an toàn dịch bệnh; phấn đấu đến năm 2025, có ít nhất 02 cơ sở đạt tiêu chuẩn an toàn dịch bệnh nhằm đáp ứng tiêu dùng trong nước và xuất khẩu gia cầm và sản phẩm gia cầm.
- Hướng dẫn các địa phương, các tập đoàn, công ty có tiềm năng xây dựng các chuỗi sản xuất các sản phẩm chăn nuôi gia cầm đạt tiêu chuẩn an toàn dịch bệnh nhằm đáp ứng tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
- Phối hợp với cơ quan chuyên môn cấp tỉnh tổ chức chủ động lấy mẫu giám sát theo tiêu chuẩn của Tổ chức Thú y thế giới (OIE) ở tất cả (100%) các vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh bảo đảm không có mầm bệnh cúm gia cầm để tạo điều kiện cho việc xây dựng thành công các vùng, các chuỗi cơ sở chăn nuôi gia cầm an toàn dịch bệnh nhằm đáp ứng tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
9. Tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi
- Tiếp tục tuyên truyền về nguy cơ dịch xâm nhiễm, lây lan bệnh cúm gia cầm vào địa bàn; áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học; không sử dụng giống gia cầm không rõ nguồn gốc, gia cầm, sản phẩm gia cầm chưa qua kiểm dịch; sử dụng thịt gia cầm phải nấu chín, không ăn tiết canh; vận động người dân tự giác báo cáo khi phát hiện gia cầm bị bệnh, nghi mắc bệnh cúm gia cầm, giảm thiểu các hành vi làm dịch phát sinh và lây lan dịch bệnh.
- Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và hệ thống thông tin cơ sở, tổ chức các buổi tọa đàm hoặc viết thông điệp ngắn; xây dựng, in ấn tờ rơi, biển quảng cáo phân phát cho người chăn nuôi, dán ở nơi công cộng (chợ, nơi hội họp ở cấp thôn, xã).
IV. Cơ chế tài chính và dự toán kinh phí
1. Cơ chế tài chính
a) Kinh phí cấp huyện, xã
- Kinh phí tuyên truyền như: làm bản tin, chuyên mục truyền hình, in pano, áp phích, tờ rơi.
- Mua vắc xin tiêm phòng bệnh cúm gia cầm ở vùng, đối tượng nguy cơ cao và tiêm phòng bao vây ổ dịch.
- Mua hóa chất và tổ chức tiêu độc, khử trùng định kỳ những nơi nguy cơ cao đối với bệnh cúm gia cầm.
- Giám sát bị động: Kinh phí lấy mẫu, gửi mẫu và xét nghiệm các ổ dịch cúm gia cầm, nghi ngờ cúm gia cầm.
- Xử lý ổ dịch (tiêu hủy, tiêu độc, chốt chặn,...): Mua dụng cụ, bảo hộ cá nhân, khử trùng, tiêu độc, hỗ trợ công tác phí cho lực lượng tại chốt kiểm dịch tạm thời, vật tư xây dựng chốt kiểm dịch tạm thời, công tiêu hủy gia cầm.
- Kinh phí kiểm tra, giám sát phòng, chống bệnh cúm gia cầm, tập huấn, hội nghị.
b) Kinh phí do người chăn nuôi chi trả
- Kinh phí mua vắc xin tiêm phòng ngoài những nơi có đối tượng gia cầm nguy cơ cao.
- Công tiêm phòng cho gia cầm.
- Kinh phí hóa chất, vệ sinh, tiêu độc, khử trùng tại hộ chăn nuôi.
2. Dự toán kinh phí
- Tổng kinh phí thực hiện kế hoạch giai đoạn 2019 - 2025: 4.245 triệu đồng, trong đó:
+ Ngân sách huyện: 480 triệu đồng.
+ Ngân sách xã: 545 triệu đồng.
+ Người chăn nuôi chi trả: 3.220 triệu đồng.
- Kinh phí năm 2019, 2020: 1.100 triệu đồng, trong đó:
+ Ngân sách huyện: 70 triệu đồng.
+ Ngân sách xã, thị trấn: 110 triệu đồng.
+ Người chăn nuôi chi trả: 920 triệu đồng.
- Kinh phí năm 2021 trở đi (kinh phí 1 năm): 629 triệu đồng, trong đó:
+ Ngân sách huyện: 82 triệu đồng.
+ Ngân sách xã, thị trấn: 87 triệu đồng.
+ Người chăn nuôi chi trả: 460 triệu đồng.
(có Phụ lục kèm theo)
V. Tổ chức thực hiện
1. Ban Chỉ đạo Phát triển chăn nuôi và phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm, thủy sản huyện
Là đầu mối chỉ đạo các hoạt động ứng phó khẩn cấp bệnh cúm gia cầm trên địa bàn huyện theo Kế hoạch đã phê duyệt. Tùy theo tình hình thực tế và diễn biến của dịch, Ban chỉ đạo tham mưu, đề xuất với UBND huyện triển khai các biện pháp bổ sung cho phù hợp.
2. Phòng Nông nghiệp và PTNT, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện
- Phòng Nông nghiệp và PTNT là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo Phát triển chăn nuôi và phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm, thủy sản huyện chủ trì tham mưu cho UBND huyện triển khai thực hiện các nội dung trọng tâm trong công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm.
- Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, các tổ chức đoàn thể và UBND các xã, thị trấn:
+ Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, chia sẻ thông tin, hướng dẫn các biện pháp phòng, chống bệnh cúm gia cầm theo quy định.
+ Tổ chức giám sát dịch bệnh, khoanh vùng, xử lý dịch bệnh không để lây lan; tổ chức quản lý, củng cố, nâng cao năng lực cho mạng lưới thú y cơ sở và phổ biến kiến thức cho người chăn nuôi; tổ chức tiêm phòng các loại vắc xin đạt hiệu quả; thực hiện quy trình kiểm dịch động vật; quy hoạch giết mổ tập trung và nâng cấp điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm tại các cơ sở giết mổ để cung cấp thực phẩm an toàn cho cộng đồng,...
- Chỉ đạo việc thực hiện kiểm tra định kỳ cơ sở chăn nuôi gia cầm giống; xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh; quy hoạch giết mổ tập trung; vệ sinh tiêu độc khử trùng môi trường trên địa bàn.
- Tổng hợp, báo cáo định kỳ, đột xuất công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm.
3. UBND các xã, thị trấn
- Chịu trách nhiệm triển khai thực hiện công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm trên địa bàn quản lý, kiện toàn và tăng cường hoạt động của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm và thủy sản; phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban Chỉ đạo.
- Xây dựng kế hoạch và bố trí kinh phí cho công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm tại địa phương. Chủ động sử dụng nguồn kinh phí từ quỹ phòng chống thiên tai, dịch bệnh cho công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm; có phương án chuẩn bị sẵn sàng về nhân lực, vật tư, hóa chất để chủ động đối phó khi có bệnh cúm gia cầm xảy ra.
- Tổ chức thông tin, tuyên truyền bằng nhiều hình thức nhằm nâng cao nhận thức về công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm để người dân chủ động tự bảo vệ đàn gia cầm của mình và cộng đồng.
- Triển khai tổ chức giám sát dịch bệnh, phát hiện sớm, kịp thời xử lý không để lây lan ra diện rộng; điều tra, thống kê các số liệu về chăn nuôi để chủ động trong công tác phòng, chống dịch bệnh; triển khai công tác tiêm phòng, chống dịch, vận chuyển, kinh doanh gia cầm và sản phẩm gia cầm trên địa bàn; xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
- Chỉ đạo việc thực hiện kiểm tra định kỳ các cơ sở chăn nuôi gia cầm giống; xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh; quy hoạch giết mổ tập trung; vệ sinh tiêu độc khử trùng môi trường trên địa bàn.
- Thực hiện chế độ báo cáo dịch bệnh định kỳ và đột xuất theo quy định.
4. Phòng Y tế, Trung tâm Y tế huyện
Chủ trì, phối hợp với phòng Nông nghiệp và PTNT trong công tác phòng, chống dịch bệnh lây chung theo quy định tại Thông tư liên tịch số 16/2013/TTLT-BYT- BNNPTNT của liên Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hướng dẫn phối hợp phòng, chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người.
5. Phòng Tài chính - Kế hoạch
Chủ trì, phối hợp với phòng Nông nghiệp và PTNT đề xuất UBND huyện bố trí kinh phí phục vụ công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm và đề xuất phương án kinh phí hỗ trợ người chăn nuôi có gia cầm mắc bệnh cúm gia cầm khi phải bắt buộc tiêu hủy.
6. Phòng Kinh tế - Hạ tầng
Thường xuyên theo dõi, nắm chắc tình hình, diễn biến thị trường đối với thịt gia cầm và các sản phẩm của gia cầm để có giải pháp tránh gây bất ổn về thị trường; hướng dẫn các chủ kinh doanh, buôn bán, vận chuyển gia cầm, sản phẩm của gia cầm phải biết rõ nguồn gốc và bảo đảm an toàn thực phẩm.
7. Phòng Tài nguyên - Môi trường
Phối hợp với phòng Nông nghiệp và PTNT và các địa phương hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật xử lý môi trường phục vụ công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm, chuẩn bị vị trí xử lý chôn hủy gia cầm, sản phẩm gia cầm nếu có dịch bệnh xảy ra.
8. Phòng Văn hóa và Thông tin, Trung tâm Văn hóa – Thông tin và Thể thao huyện
Thông tin kịp thời, chính xác cho người dân về diễn biến tình hình bệnh cúm gia cầm và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh. Nội dung tuyên truyền cần nêu rõ tác hại của việc nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh, mất vệ sinh an toàn thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng; tránh gây hoang mang trong xã hội.
9. Công an huyện
Chỉ đạo lực lượng tham gia tích cực trong công tác phòng, chống bệnh cúm gia cầm; cử cán bộ phối hợp trong hoạt động kiểm tra, chốt chặn, tổ cơ động cũng như xử lý các trường hợp vi phạm.
10. Đề nghị UBMTTQ Việt Nam huyện, các tổ chức chính trị - xã hội huyện
Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban ngành liên quan và chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền, vận động nhân dân, hội viên, đoàn viên tích cực tham gia phòng, chống bệnh cúm gia cầm.
11. Doanh nghiệp và người chăn nuôi
Thực hiện nghiêm chỉnh các quy định hiện hành của pháp luật về chăn nuôi, thú y, phòng, chống dịch bệnh động vật theo quy định./.