Các hợp tác xã (HTX) trên địa bàn tỉnh đã có những đóng góp đáng ghi nhận trong sự phát triển của khu vực kinh tế hợp tác, góp phần quan trọng thực hiện các Chương trình Mục tiêu Quốc gia Xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, an sinh xã hội. Đồng thời tạo việc làm, nâng cao thu nhập của người dân, phù hợp với mục tiêu tăng trưởng kinh tế… Đến nay, toàn tỉnh có 289 HTX, trong đó có 205 HTX nông nghiệp (có 178 HTX dịch vụ nông nghiệp (trồng trọt, chăn nuôi…), 08 HTX thủy sản, 19 HTX lâm nghiệp), 45 HTX công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp, điện, xây dựng, môi trường, thương mại dịch vụ; 24 HTX giao thông vận tải; 07 Quỹ tín dụng nhân dân; 08 HTX thuộc lĩnh vực khác. Năm 2019 thành lập mới 31 HTX (đạt 155% chỉ tiêu kế hoạch), gồm: 24 HTX nông nghiệp, 03 HTX công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp, 01 HTX vận tải, 02 HTX thương mại dịch vụ và 01 HTX hoạt động khác. Tổng số thành viên HTX đạt 115.798 thành viên (lao động đạt 38.235 người). Nhiều HTX có thành viên và người lao động là đồng bào dân tộc thiểu số.

Mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị sản phẩm hàng hóa chủ lực trên địa bàn tỉnh đang dần hình thành và có chiều hướng tích cực. Các HTX đang bước đầu liên kết với các doanh nghiệp đầu tư trang thiết bị, cơ sở hạ tầng, tìm kiếm thị trường, giải quyết đầu ra sản phẩm cho xã viên. Từ đó tránh được tình trạng tư thương ép giá, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho xã viên địa phương. Nhiều HTX liên kết với các siêu thị, doanh nghiệp lớn để mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh. Một số HTX đã chủ động nghiên cứu, mở rộng thị trường, không những trong nước mà còn xuất khẩu. 

Tháo gỡ khó khăn, tạo đà để phát triển

Bên cạnh những kết quả đạt được, các HTX phát triển vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX còn ở quy mô nhỏ, thiếu định hướng trong mở rộng quy mô, tìm kiếm thị trường. Nhiều HTX có năng lực nội tại còn yếu, chưa cố gắng, nỗ lực để thích ứng với cơ chế thị trường cũng như đáp ứng với yêu cầu của mô hình HTX kiểu mới. Tập trung vào các nội dung như: năng lực cạnh tranh còn yếu, cơ sở vật chất nghèo nàn, công nghệ lạc hậu, đội ngủ cán bộ quản lý HTX phần đông có tuổi đời cao, chưa được đào tạo bài bản dẫn đến việc quản lý, tìm kiếm thông tin thị trường còn rất hạn chế; bên cạnh đó sự liên kết, hợp tác của các HTX chưa chặt chẽ, hiệu quả thấp…

Nguyên nhân do đội ngũ cán bộ có năng lực quản lý còn hạn chế, việc thu hút cán bộ trẻ, có trình độ vào làm việc cho HTX nhất là con em địa phương gặp khó khăn. Tỉnh đã có chính sách đối với sinh viên tốt nghiệp đại học vào làm việc tại HTX, song mới chỉ có một số ít HTX đã thực hiện. Một số HTX chưa đảm bảo nguyên tắc tự nguyện, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, chậm nắm bắt thông tin thị trường. Hầu hết các HTX chưa xây dựng chiến lược phát triển dài hạn dẫn đến sức cạnh tranh và sản phẩm tạo ra còn manh mún, chưa đáp ứng nhu cầu hàng hóa trong cơ chế thị trường.

Để tháo gỡ khó khăn cho các HTX, tạo đà cho kinh tế hợp tác phát triển, gắn với việc tiếp tục triển khai hiệu quả Kết luận 56-KL/TW của Bộ Chính trị (khóa XI), Kế hoạch 47-KH/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy (khóa XIV) cần tiếp tục quan tâm thực hiện một số nội dung sau:

- Lãnh đạo thành phố, các huyện, thị xã cần tiếp tục rà soát, bổ sung, hướng dẫn thực hiện cơ chế chính sách, nhất là tập trung tháo gỡ những khó khăn vướng mắc hiện nay.

- Tạo điều kiện để các HTX tiếp cận các nguồn tín dụng.

- Hỗ trợ thủ tục xác nhận, chứng nhận sở hữu đất đai của HTX và thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp để HTX xây dựng hạ tầng.

- Hỗ trợ kết cấu hạ tầng sản xuất, đặc biệt là hạ tầng phục vụ chế biến, bảo quản và thương mại; miễn thuế giá trị gia tăng.

- Ưu tiên bố trí nguồn lực để thực hiện chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể.

- Tập trung hỗ trợ xây dựng mô hình HTX ứng dụng công nghệ cao gắn với liên kết theo chuỗi giá trị, tiêu chuẩn sản phẩm an toàn, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại tiêu thụ sản phẩm.